Depremin sözlük anlamı "Yer kabuğunun derin katmanlarının kırılıp yer değiştirmesi veya yanardağların püskürme durumuna geçmesi yüzünden oluşan sarsıntı, yer sarsıntısı, hareket, zelzele.” olarak belirtilmiştir. Yerkabuğu içindeki kırılmalar nedeniyle ani olarak ortaya çıkan titreşimlerin, dalgalar halinde yayılarak geçtikleri ortamları ve yer yüzeyini sarsma olayına DEPREM denir. Deprem, insanın hareketsiz kabul ettiği ve güvenle ayağını bastığı toprağın da oynayacağını ve üzerinde bulunan tüm yapıların da hasar görüp, can kaybına uğrayacak şekilde yıkılabileceklerini gösteren bir doğa olayıdır.
Günümüzde modern binalardaki tesisatların maliyetinin, binaların toplam maliyeti içinde çok büyük oranlara varması, yüksek kapasiteli ve teknoloji ağırlıklı cihazlar olan soğutma grupları, soğutma kuleleri, sıcak su kazanları, klima santralleri, pompalar, hidroforlar, jeneratörler vb. tesisat ekipmanları kendi başlarına dahi çok yüksek maliyetler getirmektedirler. Üstelik bu ekipman boru ve kanal tesisatlarına olan bağlantıları ile boru ve kanal hatlarının kendileri de kayda değer bedellere mal olmaktadır.
Maddi kaygılardan çok daha önemlisi ise insanların can güvenliğidir. Örneğin bir binadaki yangından korunma ve acil durum sistemleri ancak tesisatlar sayesinde çalışır vaziyette olabilmektedir. Nitekim uluslar arası sigorta ve reasürans kurumlarının yaptığı araştırmalara göre, bir deprem sonrasında meydana gelen hasarların ve kayıpların %80’e varan kısmı yangınlardan kaynaklanmaktadır.
Sismik koruma yatırımı başta insan hayatı için, hemen arkasından da maddi hasarların en az düzeye indirilmesi ve hatta önlenmesi için uygulanması gereken bir sistemdir. Yapısal olmayan sistemlerin sismik tasarımında ve sismik korumada amaç, bina yıkılmamasına rağmen depremin etkisiyle hasar görerek binada olumsuz etki yaratabilecek yapısal olmayan sistemin çökmesini, zarar görmesini ve devre dışı kalmasını engellemektir. Yangından korunma tesisatı sistemi, duman tahliye fanları, acil durum jeneratörü gibi birçok tesisat ekipmanı, deprem sonrası mutlaka çalışmalıdır. Aksi taktirde can ve mal kaybının önüne geçmek mümkün olamaz.
Bu nedenle uluslararası standartlarda tüm tesisatta sismik koruma yapılması zorunludur. Tesisat donanımlarının kendi başlarına sismik korumalarının yapılması tam anlamıyla yeterli olmayacaktır. Donanıma bağlanacak boru, hava kanalı vs hatların da sismik açıdan uygun olmaları şarttır. Ayrıca sismik koruma amacıyla alınan tedbirlerde, tesisat ekipmanı ve/veya sismik donanım ile yapı arasındaki bağlantıların da uygun yöntemlerle hesaplanmış sismik yüklere karşı yeterli dayanımda olduğundan emin olunması gerekmektedir.
Bir proje şartnamesinde tesisatların sismik korumasıyla ilgili bölümün açık ve net olarak kaleme alınmalıdır. Yapılardan beklenen depreme dayanıklılık performans seviyeleri tespit edilmeli ve yönetmelikler uyarınca tesisat bileşenlerine etkiyen deprem yüklerinin hesaplanmasında kullanılacak deprem ivmesi değeri, hesaplamalar içerisinde yer alan parametrelere bağlı olarak sismik tasarımcı tarafından ortaya çıkarılmalıdır.
Tesisatta sismik koruma, titreşim yalıtımı ve ısıl genleşme sorunlarıyla bir arada çözülmesi gereken bir ihtisas konusudur. Sismik koruma ve titreşim yalıtımı için kullanılacak ürünler, ancak ve ancak doğru mühendislik hesapları ve projelendirme yapılırsa işlevlerini yerine getirebilirler. Sismik projelendirme, konusunda uzman mühendisler tarafından yapılmalıdır. Projeler, tüm sismik hesaplarla birlikte uygulama ve detay çizimlerini de içermelidir. Ayrıca uygulama sırasında ancak bir sismik mühendisin şantiyede süpervizyon hizmeti vermesi durumunda, olası hatalar ve yanlış uygulamaların önüne geçilebilir.
Sismik koruma donanımlarının bağımsız laboratuarlarda test edilmiş ve sertifikalandırılmış ürünler olması, hayati derecede önem taşımaktadır. Ayrıca bu ürünler çok uzun yıllar boyunca nitelikleri bozulmadan durabilmeli ve olası bir deprem anında fonksiyonlarını yerine getirebilmelidirler.
Sismik koruma ürünlerini aşağıdaki bağlantıya tıklayarak inceleyebilirsiniz.
Sismik koruma ürünlerini aşağıdaki bağlantıya tıklayarak inceleyebilirsiniz.
